AWDPRG December newsletter 2020 Welsh

 

                  
                                 
Cyfarchion y Tymor i chi                                                          gan

GRŴP CYFEIRIOL CLEIFION DIABETES CYMRU GYFAN

NEWYDDLEN I BOBL SY’N BYW GYDA DIABETES |Rhifyn Rhagfyr 2020.

 

Cyfarchion y Tymor

Gobeithio eich bod yn cadw’n iawn

Mae eleni wedi bod yn flwyddyn heriol i bob un ohonom sy’n byw gyda Diabetes yn ystod Pandemig Covid 19

Wrth i’r Nadolig agosáu, rydym yn edrych ymlaen at dreulio rhywfaint o amser gyda’n teuluoedd, a hynny am y tro cyntaf ers tro o bosibl.

Rydym yn cofio am yr holl Weithwyr Gofal Iechyd Proffesiynol sydd wedi gweithio’n ddiflino i ofalu am bobl gyda Covid 19 ac sydd wedi darparu Gofal Diabetes i ni ar yr un pryd yn y cyfnod heriol hwn.

Rydym wedi derbyn gofal mewn ffyrdd gwahanol iawn i’r arfer hefyd.

Rydym yn cofio hefyd am yr holl weithwyr Gofal Cymdeithasol sy’n darparu gofal mewn Cartrefi Nyrsio a Phreswyl a’r rheini sy’n darparu gofal yng nghartrefi pobl.

Cofiwn hefyd am ofalwyr sy’n gofalu am aelodau’r teulu bob dydd, drwy’r flwyddyn.

Gobeithio bydd yr holl Blant â diabetes a’u teuluoedd yn cael Nadolig llawen iawn ac y bydd Siôn Corn yn dod â’r holl anrhegion ar eu rhestr.

Hoffwn ddymuno Cyfarchion y Tymor i chi a’ch teuluoedd gan ddymuno Blwyddyn Newydd Dda ac iach i chi yn 2021.

Arhoswch yn ddiogel

Wendy Gane MBE Cadeirydd AWDPRG                                                                                                                                               

Gofalu am eich diabetes yn ystod pandemig COVID-19

Mae rhai gwasanaethau diabetes wedi cael eu heffeithio gan bandemig COVID-19. Mae’r wybodaeth ganlynol yn cynnig awgrymiadau am sut i ofalu amdanoch eich hun ar yr adeg hwn.

 

 

 

 

Gofalu amdanoch eich hun

 

Gofalwch am eich iechyd drwy gymryd eich meddygyniaethau arferol, dilyn deiet iach ac ymarfer corff yn rheolaidd os yn bosibl – dyma’r pethau pwysicaf i ofalu am eich iechyd.

 

Ewch ati i leihau eich risg o ddal haint COVID-19 drwy ddilyn y rheolau lleol.

Golchwch eich dwylo yn rheolaidd, cadwch bellter cymdeithasol a gwisgwch fwgwd.

(gweler diabetes.org.uk/coronavirus i gael rhagor o arweiniad)

 

Gwnewch yn siŵr eich bod yn cael y brechiad ffliw AM DDIM

Mae hyn yn bwysig iawn i’ch amddiffyn rhag ffliw ar adeg pan mae COVID-19 yn risg iechyd hefyd.

Gall eich meddygfa leol drefnu’r brechiad hwn.

 

Mae’n gyfnod o straen a gorbryder ac mae adnoddau ar gael i’ch helpu ar y wefan hon:

This Food Factsheet is a public service of The British Dietetic Association (BDA) intended for information only.

It is not a substitute for proper medical diagnosis or dietary advice given by a dietitian. If you need to see

a dietitian, visit your GP for a referral or: www.freelancedietitians.org for a private dietitian. To check your

dietitian is registered check www.hcpc-uk.org

 

www.diabetespsychologymatters.com

 

Math 2 - Cyflwyniad i’r Gymuned BAME

  www.medic.video/cv-bame

         Mae llinell gymorth BAME Cymru ar agor:  Llun - Gwener 10:30am - 2:30pm

         Gallwch gael cyngor drwy ymweld â’r wefan:  www.bame.wales

    Rhif ffôn                           ­

0300 2225720                     Testun 07537432416

 

 Gofyn am Gymorth

 

Mae’n bwysig gwybod pryd i ofyn am gymorth a gyda phwy y dylech gysylltu.

Mae gwasanaethau gofal cynradd ac eilaidd ar gael i’r rhai sydd eu hangen, ac mae newidiadau wedi’u cyflwyno i wneud y cyfan yn ddiogel.

 

Cyswllt Lleol. Gofynnwch am gymorth drwy ffonio’r rhif cyswllt hwn:

os yw eich lefelau glwcos yn uwch am gyfnod hir

os ydych yn cael hypoglycaemia cyson neu rheolaidd (lefelau glwcos o dan 4mmol/l.)

os ydych yn ystyried beichiogi neu rydych yn feichiog ac rydych yn ansicr beth ddylech ei wneud ynglŷn â’ch meddyginiaeth diabetes.

 

 

Gofynnwch am Gymorth Brys os ydych:

  yn chwydu neu ddim yn gallu bwyta

  yn teimlo’n sâl

  yn teimlo’n gysglyd neu’n colli eich gwynt

  yn cael poenau yn yr abdomen

  neu mae lefel eich cetonau yn uchel

 

Cysylltwch â’ch meddyg teulu, NHS111 neu mewn argyfwng ffoniwch 999

 

 

  Defnyddio cyfeiriadau gwefannau 

This Food Factsheet is a public service of The British Dietetic Association (BDA) intended for information only.

It is not a substitute for proper medical diagnosis or dietary advice given by a dietitian. If you need to see

a dietitian, visit your GP for a referral or: www.freelancedietitians.org for a private dietitian. To check your

dietitian is registered check www.hcpc-uk.org

                Mae’r symbol ar y chwith yn dangos lle gallwch ddilyn cyfeiriad gwe i gael rhagor o

           wybodaeth ar y rhyngrwyd. Dilynwch y camau hyn i ddod o hyd i’r tudalennau ar y we.

          Ewch i dudalen cartref eich rhyngrwyd (Google Chrome, e- explorer, Microsoft Edge, Safari)

Teipiwch gyfeiriad y wefan (yn union fel y cafodd ei ysgrifennu) Gwasgwch "enter" ar eich  bysellfwrdd

         COFIWCH, mae eich awdurdod lleol yna i’ch helpu hefyd

Mae enghreifftiau yn cynnwys; siopa am fwyd, casglu meddyginiaethau neu gymorth gan grwpiau gwirfoddol.

               Mae rhestr o rifau ffôn yr awdurdodau lleol ynghlwm.

          Gweler gwefan Llywodraeth Cymru:

          https://llyw.cymru/cymorth-i-bobl-agored-i-niwed-gan-awdurdodau-lleol-grwpiau-gwirfoddol

         Gofalu am eich llygaid

         Mae Gwasanaeth Sgrinio Llygaid Diabetig Cymru (DESW) yn ailddechrau.

Os ydych yn poeni am eich golwg, cysylltwch naill ai gyda’ch meddyg teulu, eich optegydd neu’r uned frys gofal llygaid leol

         

This Food Factsheet is a public service of The British Dietetic Association (BDA) intended for information only.

It is not a substitute for proper medical diagnosis or dietary advice given by a dietitian. If you need to see

a dietitian, visit your GP for a referral or: www.freelancedietitians.org for a private dietitian. To check your

dietitian is registered check www.hcpc-uk.org

         www.icc.gig.cymru/gwasanaethau-a-thimau/sgrinio-llygaid-diabetig-cymru/sgrinio-yn-ystod-pandemig-coronafeirws

 

              Ffilmiau Pocket Medic

Ffilmiau byrion wedi’u cynhyrchu yng Nghymru gan bobl â diabetes a’u gweithwyr gofal iechyd proffesiynol. Maent yn cynnig cymorth gyda gwahanol agweddau ar eich diabetes.

This Food Factsheet is a public service of The British Dietetic Association (BDA) intended for information only.

It is not a substitute for proper medical diagnosis or dietary advice given by a dietitian. If you need to see

a dietitian, visit your GP for a referral or: www.freelancedietitians.org for a private dietitian. To check your

dietitian is registered check www.hcpc-uk.org

             Cyn-diabetes www.medic.video/cv-pre Diabetes Math 1  www.medic.video/cv-type1

            Plant yn eu Harddegau Math 1 www.medic.video/cv-t1teen Diabetes Math 2 www.medic.video/cv-type2

             Diabetes Beichiogrwydd www.medic.video/cv-gest   

 Dyma’r wybodaeth ddiweddaraf am bolisi brechu COVID-19 y DU.

        Cyhoeddwyd ar 2il Rhagfyr bod brechlyn Pfizer-BioNTech wedi cael ei

       gymeradwyo ac y bydd yn cael ei ddosbarthu ar draws y DU.

        Mae’r brechlyn yn ymddangos yn ddiogel ac yn effeithiol, a doedd dim

arsylwadau clinigol yn ymwneud â diogelwch yn peri pryder. Mae’r data yn dangos ei fod yn effeithiol iawn ym mhob grŵp oedran (16 oed a throsodd), gan gynnwys canlyniadau addawol ymhlith oedolion hŷn.

Er bod rhywfaint o dystiolaeth yn dangos bod un dos o’r brechlyn yn cynnig lefelau uchel o amddiffyniad yn y tymor byr, y cyngor ar hyn o bryd yw y dylid rhoi dau ddos o’r brechlyn yn unol â chymeradwyaeth y rheoleiddwyr.  

         Grwpiau blaenoriaeth ar gyfer derbyn y brechlyn: cyngor ar 2 Rhagfyr 2020

Nid yw’n bosibl rhoi’r brechlyn i bawb ar yr un pryd felly mae rhestr flaenoriaeth o grwpiau wedi cael ei llunio fel y nodir isod:

  1    Oedolion hŷn sy’n byw mewn cartrefi gofal a gweithwyr cartrefi gofal

       2    Pawb 80 oed a throsodd

   Gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol rheng flaen

  3    Pawb 75 oed a throsodd

       4    Pawb 70 oed a throsodd

   Unigolion sy’n eithriadol o agored i niwed yn glinigol *

       5     Pawb 65 oed a throsodd

       6    Pawb rhwng 16 a 64 oed sydd â chyflyrau iechyd sylfaenol sy’n eu rhoi mewn mwy o berygl o glefyd difrifol a marwolaeth

       7    Pawb 60 oed a throsodd

       8    Pawb 55 oed a throsodd

       9    Pawb 50 oed a throsodd

·        Nid yw’r cyngor hwn ynglŷn â brechu yn cynnwys menywod beichiog a phlant o dan 16 oed (gweler uchod)

Brechlynnau eraill sy’n cael eu datblygu

Mae brechlynnau COVID-19 eraill yn cael eu datblygu, ac mae rhai wedi cyrraedd camau olaf y treialon. Pan fydd data digonol ar ddiogelwch ac effeithlonrwydd y brechlynnau ar gael, bydd y rhain yn cael eu hystyried a bydd y manylion uchod yn cael eu diweddaru.

                                                                                                           Dros gyfnod y Nadolig mae’n aml yn anodd osgoi’r tomenni o fwyd a diod blasus o’n cwmpas. Er na ddylech deimlo’n euog am fwynhau eich hun, mae’n werth cofio bod pobl yn ennill rhwng 1-5 pwys (1-2.5kg) ar gyfartaledd dros y gwyliau. Ond peidiwch â phoeni, gallwch fwynhau eich hun a gwneud dewisiadau mwy iach hefyd

    



Beth am roi cynnig ar rawnfwydydd brecwast, uwd, bara/rholiau grawn cyflawn, myffins, sgons, torth frag, torth gyrains a bagels sy’n ffynonellau egni da i’ch helpu i ymdopi â bore prysur ac maent yn isel mewn braster hefyd. Dewiswch fathau grawn cyflawn lle bo’n bosibl i sicrhau eich bod yn bwyta digon o ffibr i’ch llenwi, felly byddwch yn llai tebygol o fwyta byrbrydau yn ystod y bore. Ychwanegwch ffrwythau i gyrraedd eich targed 5 y dydd, e.e. ffrwythau sitrws fel satsumas a clementines, neu stiw afalau neu afalau pôb gyda datys, ffigys neu lugaeron ffres/ sych. Gallech ychwanegu gwydr bach 150ml o sudd ffrwythau neu smwddi ffrwythau ffres. Mae madarch neu domatos wedi’u grilio yn flasus ar dôst neu mewn omlet ac mae ffa pôb hefyd yn cyfrif fel un o’ch 5 y dydd! Mae ffrwythau a llysiau yn cynnwys llawer o fitaminau a gallech roi iogwrt neu laeth braster isel (neu ddewisiadau heb laeth sydd wedi’u cyfnerthu â chalsiwm e.e., llaeth soia neu gnau coco) ar rawnfwyd, eu defnyddio i wneud uwd, neu eu hychwanegu at smwddi i roi calsiwm ar gyfer dannedd ac esgyrn cryf.

Cinio Nadolig

Cwrs cyntaf Beth am roi cynnig ar eog mwg, sy’n cynnwys llawer o asidau brasterog omega-3, sy’n hollbwysig i gadw eich calon yn iach; melon neu gawl llysiau er mwyn cyrraedd eich targed 5 y dydd.

Prif gwrs Mae twrci yn isel mewn braster ac yn uchel mewn protein (sy’n helpu eich corff i dyfu ac atgyweirio ei hun) felly mwynhewch. Mae llawer o’r braster yn y twrci o dan/yn y croen. Beth am dynnu’r croen cyn i chi fwyta’r cig? Mae darn o eog hefyd yn ddewis blasus yn lle cig. Os ydych yn llysieuwr beth am greu pryd o lysiau rhost gan ychwanegu cnau, hadau, ffa neu godlysiau i roi protein.

Y trimins i gyd: Tatws rhost Defnyddiwch olew llysiau annirlawn fel olew hadau rêp neu olew blodau haul yn hytrach na saim gwydd neu lard; beth am chwistrellu neu frwshio’r olew er mwyn gwneud i lai o fraster fynd yn bellach a rhostiwch y tatws ar hambwrdd ‘dim glynu’/ffoil. Torrwch y tatws yn ddarnau mawr a fydd yn amsugno llai o fraster na darnau llai. Bwytwch ddigon o lysiau Ceisiwch orchuddio o leiaf traean o’ch plât ag amrywiaeth o lysiau, fel ysgewyll heb fenyn, pys a moron sydd oll yn cynnwys llawer o fitaminau, mwynau a ffibr a fydd yn eich amddiffyn rhag clefyd y galon a chanser. Coginiwch am gyn lleied o amser â phosibl gan ddefnyddio cyn lleied o ddŵr â phosibl, neu stemiwch/coginiwch y llysiau mewn popty microdon i gadw’r holl faetholion. Cyn belled nad ydych yn eu gorchuddio â menyn neu unrhyw sbreds brasterog eraill, mae llysiau yn isel mewn calorïau a braster ac yn cyfrannu at eich 5 y dydd.

Grefi, stwffin a sawsiau Defnyddiwch stwffin sy’n cynnwys cnau castan a/neu ffrwythau a gwnewch saws bara gan ddefnyddio llaeth braster isel. Pan fyddwch yn gwneud grefi beth am ddefnyddio’r dŵr sydd dros ben ar ôl berwi eich llysiau? Os ydych yn defnyddio’r suddion o’r cig, gadewch i’r braster godi i’r arwyneb, cyn ei dynnu a defnyddio’r suddion sy’n weddill.

Selsig mewn cig moch Os byddwch yn cael eich temtio i’w bwyta, beth am eu grilio neu eu rhostio gyda’ch cig yn hytrach na’u ffrio felly gallwch daflu’r braster ychwanegol.

Pwdin Mae pwdin Nadolig yn llawn ffrwythau ac yn eithaf isel mewn braster, felly gweinwch gyda chwstard braster isel neu crème fraiche. Gallech hefyd baratoi salad ffrwythau ffres a’i weini gydag iogwrt plaen. Mae mins peis wedi’u gwneud gyda thoes ffilo yr un mor flasus â mins peis arferol, ond mae llai o does yn golygu llai o fraster!

Caws a chracyrs

Mae caws yn hufennog felly does dim angen menyn arnoch, ac mae caws cryf yn golygu y gallwch fwyta llai ohono. Mae dewisiadau braster isel yn cynnwys caws Edam, caws gafr, camembert neu gaws glas o Denmarc. Dewiswch gracyrs grawn cyflawn neu fara ceirch.

Yn amlach na pheidio, y pethau bach ychwanegol sy’n cynnwys y calorïau ... Alcohol

Cofiwch fod diodydd yn cynnwys calorïau hefyd. Beth am yfed diodydd alcoholaidd a diodydd di-alcohol am yn ail (cofiwch os ydych yn yfed diodydd pefriog, dewiswch y mathau heb siwgr neu ‘ddeiet’), neu yn well fyth, beth am gynnig gyrru a pheidio ag yfed alcohol. Beth am yfed dŵr pefriog gan ychwanegu darn neu ddau o ffrwythau tymhorol, neu beth am gynhesu sudd afal heb siwgr gyda sbeisys i greu diod gynnes ddi-alcohol. Dylech gael jwg o ddŵr ar y bwrdd bwyd bob amser.

Byrbrydau Gan fod llawer o fyrbrydau blasus ar gael dros y Nadolig, mae’n hawdd iawn gorfwyta. Felly, beth am geisio cadw’r danteithion o’r golwg a gwneud yn siŵr fod gennych ddewisiadau iach wrth law.

Yn bennaf oll, mwynhewch eich hun!

A chofiwch bydd symud o gwmpas yn eich helpu chi i losgi’r holl galorïau ychwanegol. Beth am ddawnsio o amgylch y goeden, neu lapiwch yn gynnes ac ewch am dro ar ôl eich cinio Nadolig.

Crynodeb Mae’r Nadolig yn amser gwych i wledda, yfed a mwynhau – ond bydd dilyn y cynghorion hyn yn eich helpu i fwynhau heb orwneud pethau. Ar ôl eich prif bryd, ewch am dro i losgi’r calorïau o’r holl ddanteithion ychwanegol nad oeddech yn gallu eu gwrthod.

Mae’r Daflen Ffeithiau Bwyd hon yn cael ei darparu fel gwasanaeth cyhoeddus gan y Gymdeithas Ddeietegol Brydeinig (BDA) a’r bwriad yw rhoi gwybodaeth yn unig. Ni ddylai gael ei defnyddio yn lle diagnosis meddygol cywir neu gyngor deietegol gan ddeietegydd. Os oes angen i chi weld deietegydd, cysylltwch â Nyrs Deietegol Arbenigol neu eich meddyg teulu i gael atgyfeiriad.     

 

Cadeirydd Grŵp Cyfeiriol Cymru Gyfan 

 Ms. Wendy Gane MBE

 Wendygane@gmail.com

 

 Dirprwy Gadeirydd Mr Rob Lee            

 Roblee7@btinternet.com

 

Golygydd y Newyddlen Mrs Yvonne Johns

Yvonne.johns@qteds.org.uk

 

 

 

 

 

 

 

 

   

Comments

Popular posts from this blog